La valada de Salagon dins aquel temps fòrca ancian èra pas encara jos las aigas, èra un país urós ont la natura i fasiá flòri. De pradas verdejantas costejavan las ribas del riu e de flors de totas colors pimpavan los sèrres a l’entorn.

Los animals, per la màger part d’erbivòrs tranquilles, i èran nombroses e totes vivián en perfiècha armonia amb aquesta natura que semblava lo paradís.

Mas vaquí qu’un jorn una bèstia desconeguda venguda se sap pas d’ont s’installèt dins la valada.

– Una de mai se diguèron los animals a mand de l’aculhir. 

Ailas !  lèu-lèu  totes  quitèron sos espèrs e s’avisèron qu’aquesta èra sanguinària e tuava pas que per plaser. D’ara enlà la paur d’èstre agantat e sagatat fasiá partida de la vida vidanta de cadun.

Lo paradís s’èra cambiat en infèrn !

Es dins aquel ambient de terror que los animals decidiguèron d’acampar los mai coratjoses d’entre eles en una armada dins la tòca de liberar la region.

La batèsta foguèt tan violenta, los mòrts talament nombroses que la tèrra s’enrogissiá a dita que la bèstia chaplava sos adversaris sens ges d’esfòrç.

Quand la bèstia foguèt assadolada, quitèt lo camp de bastèta daissant en darrièr d’ela qualques subrevivents descorajats. Mentre aqueles subrevivents i aviá un boc vièlh que sol aviá pas perdut l’espèr de veire sa valada reverdejar.

Mas per ara, una chavana coma n’i a plan sovent dins aquelas contradas, aviá mascarat lo cèl talament que lo jorn semblava la nèit.

Totes sabián que las pluèjas anavan envasir lo jaç de las ribièras passadissas d’empr’aquí. Totes, levat la bèstia que, justament, aviá causit l’un d’eles per s’i apalhar. Lo boc vièlh l’espinchava a distància amb l’espèr que l’aiga del cèl los desfariá d’aquel diablàs. D’efièch quand la ribièra virèt gaudre, la bèstia foguèt enaigada e emportada mentre los arbres arrancats a la riba, dins un gorgotament de tèrra roja e d’aiga…

Pr’aquò, reapareguèt, un pauc mai bas als pès del boc que se metèt a davalar lo pendís tèsta sota. La tustèt talament fòrt que, pas mai, se los tornèron veire.

               Aquela trumada, ni mai las seguentas capitèron pas a lavar aquela tèrra per totjorn enrogida pels masèls de la bèstia.

Fòrça longtemps aprèp d’òmes venguèron s’installar dins la valada e bastiguèron d’ostals sus las nautors de Salagon. Aital nasquèt lo vilatge de Celles. Lo país desbarassat de la bèstia èra tornat urós e òmes e animals coabitavan pasiblament.

Las vacas donavan de lach, las fedas de lana e las cabras entretenián la balca alentorn, pas un romèc escapava a lor maissa goluda !                                         Mas un jorn se passèt lo bruch que la valada anava èstre negada jos un lac grand per l’asagatge çò disián. Las pradas, las vinhas, la garriga, lo vilatge, tot anava desaparéisser. Los òmes e los animals deurián fugir, abandonar lor canton de Paradís.

Consternacion, tristum, colèra, se mesclavan demest la populacion ; qualques uns dintrèron en resisténcia plan decidits a defendre l’ostal qu’avián bastit e ont d’unes èran nascuts.

Sols los animals contunhavan de pàisser sens se mainar de res.

Aprèp qualquas annadas de lucha acarnassida, los estatjants resignats comencèron a mudar daissant lo vilatge liurat al vent, a la pluèja e als gorrinaires e raubaires de totas menas.

Quand l’aiga comencèt a montar los animals espaurits s’acampèron prèp del vilatge arroinat. L’ora èra grèva, e coma dins lo temps de la bèstia totes volián defendre lo sol luòc que conneissián e ont avián viscuts uroses.

Los aucèls se disián que, per lo mens, se poirián envolar e s’ajocar sus los arbres mas per los autres ont anar e que faire contra l’aiga que los anava emportar ?

Aprèp de longas discutidas decidiguèron d’anar consultar lo drac de Salagon.

Lo trapèron jagut dins la sanha tot desconsolat. Dempuèi l’annonci del lac vesiá pas degun, pas cap de pescaires per los far espatarrar dins l’aiga, lor raubar lo peissum o copar los fials de las canabièras.

S’embestiava … s’embestiava talament qu’acceptèt de los ajudar.

– “Anem bastir una diga bèla alentorn del vilatge e de las pradas en dessús” diguèt en se ronçant sul sèrre en seguida dels animals afogats.

Al brutle anèron cercar una carreta que los òmes avián abandonada jos un pòrge. Totes ensems, buòus, cavals, ases, se metèron a l’emplenar amb las pèiras de qualques ostals engrunats mentre que las fedas e las cabras ajudadas per d’unas mandras barrutlairas las aprestavan en una longa mureta. Se ditz que mirgas, conilhs e taupas venguèron ajudar a emplenar los traucs amb la tèrra que los aucèls lor portavan.

Tota la nèit la novèla armada dels animals, jos las instruccions del drac, trabalhèt sens relambi e l’endeman quand l’aiga arribèt foguèt arrestada per la mureta just al ran dels ostals.

Es aital que lo vilatge de Celles foguèt salvat.  

Se me cresètz pas, vos caldrà anar questionar los animals ! e cerquètz pas la mureta, saique lo vent l’emportèt… o benleu lo drac.

E cric e crac mon conte es acabat.