Vocabulari de la vinha, expressions, dichas.

Fòrça mots, expressions evòcan dirèctament o indirèctament lo mond de la vinha. Aquel vocabulari èra quasi totjorn en occitan fins al mièg del sègle XX dins la nòstra region.

Qualques exemples ? : « Vau laurar en galís. Cal descauçar e tirar las marridas èrbas. Atencion a las socas, quand passas amb lo tractor ! Aquela annada, los vendemiaires son joves …

 Un trabalh fòrça fatigant : sortir la semal plan quichada amb los semalièrs e amb la  pluèja, t’asseguri, lo ser aviás pas enveja d’anar dançar ! »

Nombroses espleches a man servissián per lo trabalh de la vinha : lo pic a doas dents, lo pic a descauçar,  … Per far lo vin : la tina, lo muèg, o lo mièg-muèg, la premsa, la tremuèja, la barrica.

Lo trabalh de la talha se fa l’ivèrn e se cal plan cobrir, se ditz : « èsser vestit coma un podaire », es a dire plan caudament… Per talhar cal un podet mas tanben lo resset e per copar los romècs lo « sega-romècs ».

 Amb la vinha avèm un florilègi d’expressions. Ne vaquí qualques unas :

« Aver lo cap coma una semal», « aver mal de cap o aver lo gròs cap ! » « Aquel vin, val pas res ! » « Aquel vin me fa virar lo cap ! » E sovent per la vendémia, fa caud, alara se ditz : « Fa luna ! ».  « L’aiga de la Sant Joan priva de vin e de pan ». Pluèja del 24 de junh, marrida, pel rasim e lo blat !

Las dichas sus la metèo son pas totjorn especificas a la vinha, mas correspondon a d’observacions o cresenças transmesas de boca a aurelha : « L’ivèrn es pas bastard, quand arriba pas d’ora, ven mai tard » Èra abans lo rescalfament de la planeta !!!  Es lo cas aquela annada 2023 : « Annada de secada annada de vinada»  «  Lo grèc (vent) es pas caçaire, ni pescaire » amb aquel vent d’èst-nòrd èst, faràs pas res a la pesca o a la caça  ! « Roge lo vespre, bel temps s’aprèsta, roge lo matin, la pluèja es en camin »

 E segur, se pòt pas acabar, sens lo famós : « Vai-t-en cagar a la vinha e pòrta-me la clau ! » faire partir qualqu’un e se trufar del paure òme !

Anatz, zon al còp que ven !