Bèla e bona nòva, lo Francis Cabrel nos ofrís una cançon novèla dedicada a las lengas regionalas emai cantada en polifonia d’aquelas. Son títol, Un grama de tèrra, es un imatge das granas de resisténcia das lengas que, amb pas
qu’un grama de tèrra, capitan de faire de granas de vidas novèlas. Es un omenatge a la volontat capuda de viure dins un país que dempuèi tant de temps fa tot per las eliminar.

E uèi ailàs aquò contunha amb una determinacion crudèla coma o mòstra plan lo documentari difusit per França TV Una Lenga de Mai de Miquel Feltin-Palas. Aqueste jornalista de L’Express es occitan-biarnés e ben conegut per sa letracronica “Sus la punta das lengas”, qu’es plan bona, intelligenta, dobèrta e que la vos aconselham fòrça. Aquel film mòstra plan que çò que cal engimbar per donar d’avenidor a las lengas es plan conegut e possible. E fa veire tanben la violéncia de longa de l’accion de l’Estat contra elas.
Moment crudèl de l’interdiccion dau còrs e dau creòl a las assembladas de Corsega e de Martinica maugrat la revirada en dirècte au francés. La cançon de Cabrel es au còr dau documentari, e ne vesèm tan l’aprestatge coma lo registrament.

Troubadour
Es una mòstra bèla del sieu engatjament de mai en mai determinat per la diversitat das lengas istoricas dau país. De segur, o fa de son bais de trobador. Aquò acomencèt en 2015 per una evocacion dins la cançon In Extremis. Puèi se vegèt mai fòrt amb las discussions amb lo cantaire Glaudi Sicre daus Fabulós Trobadors qu’es tanben pro vesin. Cabrel disiá en 2020 « Vivi au mitan 26/10/2025 07:57 Dimanche 26 octobre 2025 d’Occitania, trapi esmovent lo combat menat per preservar las lengas ». « Los defenseires das lengas regionalas son de resistents. »
Amb Un Grama de Tèrra passa de l’emocion a un engatjament concret : « Per ieu es leiçon de coratge, de tenacitat e d’intelligéncia. Aquelas lengas tenon d’imatges e de mots que tindan d’un biais lumenós. » E alèrta per servar la diversitat das lengas que perilhan. Aquela cançon es tanben un engajament dins la fòrma. Amb lo Cabrel que canta mai que mai en francés (e un chic d’occitan) i a 9 autras voses (amb una d’Erau, la d’Agathe Catel) dins 7 lengas regionalas : alsacian, basc, breton, catalan, còrs, creòl e, occitan.
Es lo contrari complèt de çò que fa França : aquí i a plan una lenga comuna au mitan das autras e non pas una pseudo lenga comuna qu’es absoludament unenca amor qu’es sola autorizada. Autre signe : la creacion es collectiva coma l’es de mai en mai l’accion per las lengas. S’es plan vist amb la lei Molac butassada d’a fons pel collectiu Per Que Viscan Nòstras Lengas (PQVNL). Es significatiu qu’aquesta dimenjada aquel collectiu se cambie en movement estructurat amb una granda AG a Baiona. Coma o mòstra plan l’enquèsta de l’IFÒP que ne parlaviam lo còp passat, se fan dins la societat d’evolucions bèlas, de comprenesons per de question de fons coma la de la diversitat culturala.
De mai aquela dimenjada tanben, dins aquela rega d’accion se fan “Las Carrieras Occitanas”, una manifestacion a Vilafranca de Roèrgue per tornar lançar l’accion publica per nòstra lenga d’Òc. Es una iniciativa totalament autonòma d’un collectiu de joves. An d’avenidor, e lo vòlon viure amb lora lenga occitana. Au nom de qué lor seriá enebit ?