Dins los rets de la tatiranhassa…

S’es trapat una tatiranha bèla e gigantassa de mai de 100 mètres-carrats dins una bauma entre Albania e Grècia. A calgut per lo mens 110 000 aranhas per tèisser la tela: l’union fa la fòrça e fa la tela qu’es plan solida e plan mofla (coma una coissinièra, dison).

Al cap del fial i a una estèla

que cordura un castèl d’enganas

ont un tròç de cèl s’encadena

a totes los bofars de l’aura

e l’aranha empusa la brasa

de son verin de pèira viva

que va negar dins un sorelh

la mendra beluga de vida

(Joan-Maria Petit)

Ara, cèrcan de saupre quand de temps calguèt per realizar l’òbra e se demanda se va sus son milion d’annadas o s’es una jovenòta de 10 000 ans. Mas se una aranha lipeta li pren l’idèia de legir aquesta cronica, probable que s’interessarà a unas informacions que vos balham aicí  en esperant qu’una tatiranha bèla (seguissent per exemple las Carrièras occitanas) capite de s’espandir collectivament sus tot lo territòri del país d’Òc dins l’interconexion e la volontat collectiva d’un pòble bèl: nos lo caldrà plan trapar lo fial d’aranha portaire de nòstra descolonizacion!

Pistachas e caçolet

• Pistachièrs: Dins Le Monde (14/11/25), un article sus la cultura de la pistacha en Provença. Una produccion de 500 kg per una consomacion annadièra en França de 10 000 tonas. Un projècte existís tanben dins Aude. Question : Los productors se dison : pistachièrs ?

Lo Frederic Mistral nòta dins lo Tresor dòu Felibrige : Pistachié, s.m.. Paillard, vert galant, homme passionné par les femmes, v. aubarestié, cacarot, catounejaire, charnigaire, poulassié, roufian ; personnage qui figure dans les pastorales qui se jouent à Marseille. E cita lo poèta M. Bourrelly: Lei diéu de la mitoulougio / Éron tóutei de pistachié.

• Rumat: Vist dins una vilòta d’Arièja un restaurant que se ditz: Le Rumat. Sabi pas s’an plan de monde per dinnar o per sopar que presan los plats rumats.

• Visca lo caçolet : Las edicions Origine-Nature venon de publicar « Le Cassoulet, recettes & récits » . Un libre (en francés) degut al Joan-Glaudi Rodriguez, defensor afogat del caçolet, de son istòria e de sa tradicion populara. Foguèt cap del restaurant Trencavèl a Carcassona, puèi del restaurant Castèl Sant-Martin/Trencavèl dins l’escart de Montredond (Carcassona). Es lo fondator de l’Academia Universala del Caçolet. Los intronizats devon prononciar la formula rituala e occitana: « Lo caçolet, aquò b’aimi ! » per ne venir membres!

Manca pas de citar la formula del Prospèr Montanhé sul caçolet-dieu en tres personas: lo Paire a Castèlnau d’Ari, lo Filh a Carcassona e lo Sant-Esperit a Tolosa. Plaideja pel lingòt coma favòl requist. Traparetz dins lo libre las recèptas del caçolet lengadocian, del caçolet de las vendémias,d el caçolet a la perditz e tanben d’un caçolet troglodit! 

E tanben…

• Bona novèla: Un publicitat ditz: Diluns començarà lo Divendres negre! Una autra: Lo Divendres negre durarà fins a Cap d’an! Coma una pèrda de la nocion de temps, vos disi…

• Trotinaires: Compreni pas per qué los trotinaires sortisson vestits de negre dins las nuèits negras? Temeritat o inconsciéncia?

• Engatjament: Vist un camion de la Legion estrangièra amb una bacha qu’anonciava qu’engatjava franceses. Aqueles franceses seràn mai o mens estrangièrs del dedins que los occitans del poèma de Joan Larzac  ?

• Lo trabalh paga : Quinze jorns de discutida del budgècte per n’arribar a escampar lo trabalh fait : «Lo trabalh fait nos fa paur e lo qu’es de faire, gausam pas d’imaginar!»

• Grand tristum: Los Chilens qu’an patit de la dictatura de Pinochet an ja una cramba de deputats de dreita e se preparan a votar pel candidat d’extrèma-dreita al segond torn de las presidencialas. Un brave exemple de memòria corta…

• Frairetat: Los dictators son fraires… Lo coble d’aquesta passa: Trompeta-Potina!Pauròta democracia…

• Cinisme: Al moment ont la COP-30 ensajava de trapar una formula per sortir de las energias fossilas, lo president Trompeta decidís qu’una zòna marina granda coma Amazonia es dobèrta a las cèrcas per trapar petròli!

• La votz dels pòbles: Los pòbles autoctònes an capitat de se faire ausir dels participants de la CÒP-30. Mas un còp que seràn partits…

Aranhet Roch