La justícia coloniala contra Martinica | Martinique la 1ère
Al tribunal judiciari de Fort-de-France, lo procès dels onze militants acusats d’aver tombat, en 2020, las estatuas de Victor Schœlcher, de Joséphine de Beauharnais e de Pierre Belain d’Esnambuc, s’es acabat après tres jorns d’audiéncia plens de tension e marcats per de debats sus l’istòria coloniala e l’identitat martiniquesa.
La procuraira, après un long requisitòri, a pas demandat cap de pena, a estimat mai de veire dins lo dorsièr non pas un «procès istoric» mas una question de drech comun: destruccion agravada, otrage, obstruccion, refús de prelevaments… Totun, a remembradas las penas maximalas previstas —fins a dètz ans de preson e 150 000 èuros de multa— abans d’apelar a una sancion justa e proporcionada, compte tengut del perfil dels acusats, gaireben totes sens antecedents. «Arribaretz de reparar l’irreparabla istòria? », çò concluguèt en citant l’article 10 de la Convencion Europèa dels Dreches Umans.
En fàcia, la defensa denoncièt un procès colonial e racista. A l’exterior s’ausissiá los tambors dels manifestants. «Es lo ministèri public contra Martinica!», çò diguèt un avocat de la defensa en precisant qu’i vesiá una «perseguida arroganta e supremacista». Un autre avocat demandèt lo relaxament en descrivent dins lo gèst dels militants coma un acte de liberacion simbolic, del temps qu’un tresen avocat denonciava la judiciarizacion desmesurada d’un combat memorial. Lo bastonièr saludèt quitament la fiertat d’un pòble en cèrca de libertat e evoquèt un dialòg d’òme a òme amb una justícia eiretièra del colonialisme. Lo verdicte dels jutges es esperat lo 17 de novembre a 14h.
Mas, delà lo verdicte, demòra tostemps lo sens del procès. D’unes i veson una «destruccion de bens publics»; d’autres, un gèst de dignitat. Nosautres i vesèm un simbòl de descolonizacion e de resisténcia a la banalizacion de l’esclavatge.
En 2001, la Lei Taubira reconeguèt l’esclavatge coma un crime contra l’umanitat. Mas las estatuas que, encara uèi, onòran los actors de l’empèri colonial o los beneficiaris de l’esclavatge, contunhan de pesar sus la memòria dels pòbles colonizats. En 2020, durant l’annada del movement Black Lives Matter, los militants martiniqueses demandèron que lor espaci public foguèsse coerent amb aquela reconeissença.
Tombar una estatua es pas negar l’istòria: es refusar una glorificacion injusta. Es verai que Schœlcher foguèt abolicionista, mas representava tanben lo paternalisme colonial d’una Euròpa que se voliá far la salvaira de çò qu’ela meteissa aviá oprimit. Quant a Joséphine e d’Esnambuc, son de simbòls dirèctes de la dominacion e de la tracha d’esclaus.
Lo procès d’aquelas onze personas va mai enlà del simple encastre juridic. Es una question de memòria e de justícia. Dins lo mond entièr, de Charlottesville a Brussèlas, lo debat sus las estatuas colonialas es lo meteis: a qual aperten lo relat collectiu? Qui a drech de dire çò que cal remembrar?
En Martinica, lo gèst dels militants a pas escafada l’istòria; l’a revelada. E dins aquel procès, los vertadièrs acusats aurián pas d’èsser los que tombèron las estatuas, mas los que vòlon que res càmbie pas.
0 commentaires