Lo territòri del gat de la vesina…

D’un jorn l’autre, las actualitats van e venon del local al planetari, de l’òrt del vesin a la mar brasilenca…:

• Lo gat ros: Es un gat ros, viu a Agde e se sona Remèsi. Lo 17 de genièr passat, lo tribunal de Besièrs condamnèt sa mestressa a 1250 € d’esmenda per la rason que lo gat s’èra anat passejar cò del vesin! Cal dire que preniá la pelena del vesin per sa litièra! Per melhorar las relacions de vesinatge, podèm conselhar a l’agatenca de crompar un pol cacaraquejaire!

• Trufariá belga: L’espaci aerian de Belgica es pas pro grand per faire volar los avions de combat qu’an crompat a prètz d’aur als americans ! Benlèu qu’un mirage d’avion auriá sufit.

• Sens trompeta: Critica rapòrt als ligams confirmats de Jèf Bezòs amb lo president Trompeta, la Joan Baez retira totas sas musicas e collaboracions amb Amazòn. Una vertadièra amazòna, qué!… De son costat, Bruce Springsteen refusa un chèc de 500 milions de dollars d’Elon Musk! 

• Logic: Una CÒP-30 sus las questions environamentalas e lo rescalfament climatic se va debanar al Brasil. En conformitat amb los objectius proclamats, es en tota logica que lo país ven de decidir de cercar petròli al fons de l’ocean. 

• Reconeissença: En Australia, l’Estat de Victòria signa un tèxte de reconeissença oficiala dels pòbles autoctònes. Lo tèxte prevei l’espelida d’una amassada consultativa d’elegits aborigèns e la formacion d’una estructura administrativa per combatre las inegalitats sus las questions de santat. En 2023, un referendum organizat sus tota Australia aviá vist la victòria del non a una reconeissença dels pòbles autoctònes dins la Constitucion. Los aborigèns constituisson 3,8 % dels 26 milions d’australians. Mejana de vida inferiora de 8 ans a la dels autres australians e subre-representacion dins los empresonats. Tot es pas ganhat… 

• Santat : Beurem un còp (o dos) a la santat del conse nòvel de New-York Zohran Mamdani, de las novèlas governairas de Virginia e New Jersey e del descopatge electoral novèl en California. Es pas quna debuta… Finirem per acabar las cantinas!

• Clartat: Lo libre que ven de sortir aqueste dimècres 5 de novembre a las edicions Albin-Michel de l’ancian ministre de l’Educacion francesa, lo Jean-Michel Blanquer se ditz Civilisation française. Lo bandèl d’acompanhament pòrta un messatge clar: Un territoire, une langue, une république. Òm compren melhor son ostilitat a la lei Molac! 

• Del tilde: Aqueste còp es pas sus un pichon nom mas rapòrt a un nom de familha que se prononcia un tribunal sus l’utilizacion del tilde. Dins la familha Ibañez se trapa que l’acte de naissença d’un novèl nascut a pas pres en compte lo tilde. Lo 15 d’octobre, lo parquet de Baiona (ciutat trilenga) refusa de modificar l’estat civil, valent a dire de balhar son nom d’ostal al drollet, jos pretèxte que « les actes de l’état civil doivent être rédigés en langue romaine e le tilde ne fait pas partie de la liste des signes diacritiques connus de la langue française. » e passa que t’ai vist! Lo tilde es un signe utilizat en basc. De mai, de qu’es aquela istòria de lenga romana… Se l’òm considèra que lo castelhan fa part de las lengas romanas/latinas, lo tilde es plan justificat. Encara urós que lo tribunal retire pas lo tilde a tota la familha. D’aquel temps, un ministre de França contunha de se sonar Nuñez. Deuriá benlèu intervenir per que s’arrèste aquela interdiccion ridicula… (o s’entornar en Espanha?).

• Del tilde (2) : D’autra part, aqueste diluns 3 de novembre, la cort d’apèl de Roazhon a validat lo tilde del pichon Fañch!  Tilde o pas, tala es la question ! 

• Passaires d’occitan: La ràdio RCF-Occitanie difusa una emission setmanièra en francés Passeurs d’occitan qu’a per tòca de « balhar la paraula a los e a las que fan viure l’occitan, la lenga e sa cultura al sègle 21 ». Ja entrevistats: Bernat Vernhièras, Roland Chabanon (Tarn), Joan-Francés Albèrt (Calandreta), Eric Barthe, Joèla Rossinhòl (conselhièra pedagogica de Losèra) e vòstre servitor ; de mai, difusion de doas emissions consacradas a Max Roqueta. De seguir… 

• Declaracion: Una frasa del linguista e filològ catalan Joan Solà i Cortassa (1940-2010): « La defensa de la llengua pròpia és una de les tasques més nobles i enriquidores a qué una persona pot dedicar-se. »

Jornalièr Roch