CURIOSÈR

Una cronica de l’Eric Asti�

Per parlar un pauc de tot e de tot un pauc

D’escotar tanben sus Ràdio Lengadòc !

Ultracrepidarianisme e efèit Dunning Kruger

            Adissiatz mond de Ràdio Lenga d’Oc e adishatz plan

            Avètz l’impression que sètz competent, tras que competent o mai qu’aquò, dins un domèni o un autre, intellectual o fisic ?          

            O au contrari cresètz que mancatz de competéncia e que mascanhatz per jogar plan als escacs, manobrar correctament la veitura amb una remòrca atelada o negociar ambe vòstre banquièr ?

            Ultracrepidarianisme e efèit Dunning – Kruger vos concernisson. De paraulas alambicadas per de realitats pro simplas.

            Un pintre de l’Antiquitat qui se disiá Apèles (contemporanèu d’Alexandre lo grand) es a son obratge quand un cordonièr li fa remarcar una error sul dessenh d’una sandala (krepis en grèc). Apèles se’n maina e la rectifica de tira.

            D’aquela, lo cordonièr se pren per un expèrt del pincèl e se bota a comentar las errors -a son vejaire- que vei sul tablèu. Apèles lo gaita e li ditz  (d’aprèp Plini lo vièlh en latin) : Ne supra crepidam sutor iudicaret… => Qu’un cordonièr jutge pas mai naut que la sandala… En clar  « A cadun son mestièr e la barca se perdrà pas / la capa a l’aulhèr e l’etòla au curè ! »

            Un ultracrepidarian (de l’anglés ultracrepidarian ultra- = delà + crepidarian = relatiu a la sandala grèga + -isme exprimís un biais, un compòrtament,      lo mot apareis en anglés en 1819, en francés en 2014 e en occitan… en 2025) es una persona que subreestima sas competéncias vertadièras e crei qu’es plan melhor que çò qu’es en realitat.

            Exemple concrèt, estacatz-vos que despenchena.

            Fòrça mai prèp de nosautres, en 1999 a Pittsburgh (Pensilvania) dos maufatans (òmes) bracan doas bancas dins la jornada.

            Lo jorn meteis la polícia los arrèsta e ne son emberbesits : quo’s impossible, non comprenon pas, per amor s’èran menimosament untat la cara de chuc de lemon e segon lo principi de la tinta simpatica (e çò que’n cresián) òm los podià pas veire ni los reconéisser a la camèra.

            Per n’èsser solide l’un dels dos s’èra tirat lo retrait -ben citronat- amb un polaroïd. E lo clichat èra sortit blanc. De chimpa ! (excellent) se pensèron, çò qu’ignoravan èra que l’aparelh fòto disfonccionava e tot sortissiá blanc. 

            Lo fait divèrs passa a las informacions e dos psicològues se n’apoderan. Son David Dunning e Justin Krugger de l’universitat privada de Cornell (Nòva York) que justament son a trabalhar sus aiceste cas en psicologia de fisança en se : la fisança maximum extrèma, subreavalorada e la fisança minimum, pietadosa, sosavalorada.    Assajan de compréner la rason dels grases d’aquela assegurança.

            La demarcha non es pas recenta. Pedagògues escotatz plan :

            « L’ignorància engendra mai frequentament la fisança que zo fa la coneissença ». Carles Darwin (naturalista anglés).  

            « Es una de las causas malurosas de nòstre temps que sián nècis los que son fisançoses e aqueles qui an d’imaginacion e de comprenença

          sián plens de dobte e d’indecision. »  Bertrand Russell (filosòfe anglés).   

            Dunning e Kruger -los nòstres estatsunians- completan los estudis que se faguèron sus aquel sicut, en observant una competéncia (quina que siá) en cadun.a a de grases divèrses. Ne sortís que :

1. La persona incompetenta tira cap a subreavalorar son nivèl de competéncia.
2. La persona incompetenta capita pas de reconéisser la competéncia d’aquelas que la possedisson vertadièrament.
3. La persona incompetenta capita pas de se mainar de son gra d’incompeténcia.
4. Se per cas una formacion d’aquelas personas mena a una melhorança significativa de lor competéncia, alavetz poiràn reconéisser e acceptar lors lacunas d’abans.

            Aqueste fenomèn d’ultracrepidarianisme estudiat per Dunning e Kruger a d’efèits corollaris, de consequéncias dirèctas : las gents mai qualificadas tiran cap a sosestimar lor nivèl de competéncia e creson a tòrt que çò facile per elas es facile tanben pels autres, sense compréner qu’an un don.

            Lor trabalh progrèssa tant naturalament que se rendon pas compte qu’es pas lo cas per tot lo mond.. Un pauc la sèrp que se nhaca la coa…

            Las personas que pensan que son pas tròp biaissudas, o que son pauc avantatjadas pòdon mancar d’escasenças per ensenhar e transmetre lor saber-far e lors coneissenças als autres, o pòdon fracassar a se far valer professionalament e mancar avançament e promocion.

            La seguida lo còp que ven. Adissiatz mond de Ràdio Lenga d’Oc, adishatz plan, e prenètz suènh de vosautres.