Lo prefècte de Cantal, Felip Loos, faguèt una part de son discors public en occitan pendent una ceremònia organizada amb lo sosten del Felibritge de la Mantenença d’Auvèrnhe e de la comuna d’Eitrac (Castanhau)
Dijòus passat, publiquèrem una nòva que nos faguèt fòrça plaser: lo prefècte de Cantal, Felip Loos, estonèt e agradèt a fòrça mond en fasent una part de son discors public en occitan. Dins lo vidèo que circula pels rets socials, lo representant de l’estat francés ditz qu’èra lo primièr còp que parlava en lenga d’òc en tant que prefècte.
Aquò se passèt a Eitrac (Castanhau), pendent una ceremònia organizada amb lo sosten del Felibritge de la Mantenença d’Auvèrnhe e de la comuna, per metre en valor la cultura occitana. Lo gèst del prefècte foguèt aculhit amb simpatia e curiositat, mai que mai per la còla de l’Ostal del Telh d’Orlhac, que saludèt l’iniciativa coma un signe de dobertura e de reconeissença envèrs la lenga del país, en remarcar amb umor que «la Republica s’èra pas sentida menaçada».
De talas causas son raras dins l’administracion francesa, quitament dins los parçans ont la lenga d’òc es encara socialament viva. Justament per aquela rason, lo parladís de Sénher Loos a un pes particular: demòstra que la lenga nòstra pòt èsser emplegada dins los encastres oficials, sens cap de contradiccion amb la Republica Francesa.
Nos cal saludar aqueste gèst e encoratjar totes los elegits e representants publics que sabon la lenga a la parlar publicament.
Nos sovenèm qu’en agost de 2012, publicàvem una nòva d’una natura fòrça diferenta: Ràdio Arrels aviá pausat una question en catalan a Manuel Valls, alavetz ministre de l’Interior en vesita en Catalonha Nòrd. La responsa foguèt d’una tristesa institucionala: «Vous me posez un problème, est-ce qu’un ministre français doit parler catalan?[1]». En d’autres mots, de parlar la lenga del país èra percebut coma un problèma per un representant de l’administracion.
Sabèm pas s’existís una lei o una consigna que limita la libertat d’expression dels representants de l’estat en las autras lengas que lo francés. Mas çò segur es que l’actitud del prefècte de Cantal merita d’èsser saludada e multiplicada. Es quicòm de poderós e una escasença que François Bayrou auriá pogut far en tant que primièr ministre mas qu’a pas gausat.
Dins un país vertadièrament normal e democratic, los representants publics aurián de conéisser la lenga del país e de poder servir los ciutadans en aquela lenga. Parlar una lenga empacha pas de ne parlar d’autras; al contrari, nos enriquís.
L’idealizacion francesa del monolingüisme es una error istorica: nos a barrat l’esperit e nos a fach pèrdre la diversitat que nos umaniza. Las uniformizacions desumanizan. Es ora de revirar aquelas mentalitats uniformizairas e de valorizar la diversitat lingüistica e culturala. Es ora de demandar perdon als milions de personas punidas e umiliadas per aver parlat occitan, e a lors descendents per lor aver raubada la lenga.
L’occitan passèt d’èsser una lenga viva, de cultura e de prestigi, a una lenga mespresada e confinada e ara es solament viva fòra las frontièras exagonalas, en Aran e dins las Valadas, del temps que dins la rèsta del país resistís mai que mai dins d’encastres militants. Ara, es pas pus una question de nostalgia, mas de justícia sociala: cal tornar al país e a sos abitants las paraulas que lor son estadas raubadas amb de metòdes pervèrses e inumans.
[1] Me pausatz un problèma, s’un ministre francés deu parlar catalan?
0 commentaires