Amb una condescendéncia imprudenta e ofensanta, Emmanuel Macron a exclusa tota possibilitat d’un quatren referendum d’autodeterminacion en Canaquia. E o fa pas per cap de rason juridica ni politica seriosa, mas perque —segon el— “ni la cultura oceanica ni la melanesiana son pas totalament fachas pels referendums”. Son, çò ditz, “de culturas de concertacion”. Val a dire qu’als canacs lor cal pas votar; n’i a pro que dialòguen, que “se concèrten”. Qu’o fagan entre eles, mas amb París?
Aquelas paraulas de Macron dichas dimars a Niça, dins la conferéncia internacionala de l’ÒNU sus la mar granda, son pas brica una cofa. Fan part del relat jacobin cinic, colonialista e racista. Lo cinisme de se presentar coma defensor de la patz, après que l’armada francesa reprimiguèt a fuòc e a sang las protèstas de 2024. Lo colonialisme d’un estat qu’impausa sa legalitat a un pòble colonizat sens li donar pas cap d’autra alternativa que la somission. E lo racisme subtil d’assegurar que la democracia es pas facha “per las culturas melanesianas”.
Macron ditz que lo referendum es pas pus util. Es normal: França a plan jogadas sas cartas. A realizada una colonizacion demografica efectiva, en favorissent l’immigracion interiora de ciutadans francofranceses dins l’archipèla, e uèi ja i son majoritat. Lo referendum de 2021 —boicotat pels independentistas per manca de garentidas— foguèt la cerièra sul pastisson. En Canaquia, París a pogut far çò que capitèt pas en Argeria.
E ara, amb la majoritat ja conquistada, barran la pòrta a d’autres referendums. Pr’amor que sabon que, se ne fan un autre amb de condicions justas, poirián pèrdre. Es pas que la cultura melanesiana siá pas facha per far de referendums, es França qu’es pas facha per descolonizar.
0 commentaires