Los mots fargan e formatan lo nòstre biais de pensar lo mond e per aquò nòstre biais d’èsser e fin finala la nòstra accion. Lo mot de pre-istòria n’es un d’aquesta mena. Ditz clarament que i aguèt un temps longàs que l’umanitat èra sens istòria.

Ditz que çò seriós comença amb la nòstra civilizacion e l’escritura. Vesèm sulpic qu’aquò es plan relatiu. Aicí l’istòria comença amb los romans, grands conquistaires e imperialistas que s’empleguèron dins lors sègles de dominacion a escafar tot çò qu’èra pas d’eles. Pels egipcians l’istòria comença 3000 ans abans! Lo Joan Guilaine, grand sabent occitan de la pre-istòria que faguèt lo professor au Collègi deFrança, critica fòrça tant lo nom coma l’idèa de sa sciéncia. Atau los temps que s’inventèron de causas tant pichonas coma l’agricultura, l’elevatge, lo fuòc, la tarralha, la metallurgia, la ròda e lo lengatge serián sens istòria ? Lo mot dona idèa de superioritat que devèm quitar. De segur l’escritura marca un punt fòrt de l’istòria coma la vapor e l’electricitat. Mas per destriar de totas las plantas las qu’avián lo potencial agricòla calguèt tant de finesa, d’intelligéncia e d’imaginacion que per trapar uèi de moleculas novèlas amb totas las tecnologias del nòstre temps. La pre-istòria es temps d’istòria mau coneguda mas pas sens Istòria.
La traduction de cette chronique sur Midilibre.fr