E d’autres consèlhs ortalans…

Lo trabalh de l’òrt es una brava font de paraulas que cadun-a ten un conselh segur per que la recòlta siague de las bonas :

La prunèla del prunelièr se mira dins la prunèla de tos uèlhs. La bona purèa fa las bonas idèas. La raba desrabada demòra raba. Se ditz la raba, pasmens ven pas d’Arabia. A la raba e al caulet, lor i agrada mai lo saboral que la lauseta magra. Quand tomban rabanèlas, val mai parapluèja qu’ombrèla. Jamai lo rafe arribèt a la fin del paragraf. Los rafes son pas que jotas rojas qu’an virat a la social-democracia. Lo rafec raufèla. De Rampalms, lo ram d’oliu tot l’an vos tendrà viu. Los rasims tròp verds per la mandra son de bon gost pel mèrle. Quand Alaric pòrta capèl, recapta lo rastèl. La ratatolha es un plat requist : es pas de ratà. Cal plan tolhar la ratatolha. Ratatolha o chichomèia, aquí es tota la question. La ratinhòla de Cassanhòlas presa la nhòla. Las ratinhòlas rosegan e se pagan la fiòla de l’ortalan-a. Quant de pès de rebarba plantèt lo barbièr/lo barbut ? « Vos compti pas los fraisses… » diguèt lo boscatièr e faguèt una ristorna. Dins lo temps, se cantava : « Aimi pas los rododendrons… » e ieu, legissiái las aventuras de Rododó e Riquiquí. Lo rogilhon es un brave canalhon. Lo romanin es plan canin. L’enfant roman(és) culhís romanin. Lo romèc e lo romegaire son de familha. L’arromèc e la romegaira son de familha. Lo romèc es (pas) amic del romegaire. Per aver bon bèc, la roqueta aima plan crèisser prèp de la font. Lo rossinhòl es arganhòl, çò ditz lo poèta. Lo rutabagà gascon passa lo ga. Lo salsefic es regde coma un palfic. Vèni-me-quèrre cridava la sàlvia al potingaire/a l’adobaire. Qual-a ten sàlvia es salvat-da. La sàlvia fa salivar. De la sang beguda, lo sambuc se fa vampiri. Pas question de fisar ma santat a Monsanto. Qual-a sap menar l’òrt, semena quand cal. Las semenilhas an la remenilha. Nepal es lo país dels sepals. Lo serpol fugís las sèrps e los pols. Soca : lo sol mòt d’aver en boca ! Val mai una tièra de socas qu’una tièra de pecats. Lo solelh es lo relòtge del jardinièr. Dòna Talpa s’enanèt faire las crompas a las Novèlas Galariás. Qual sap se un jorn lo Josèp del Telh rescontrèt lo Roman Garric ? A ! lo confiment de tomatas verdas… Jamai la trencadalha arribèt a Trincatalha… Lo trescalan es mai fòrt que tres/tretze catalans. Tròp sovent, las trufas an la petarrufa ! (°) Sabètz se un trefuèlh de quatre fuèlhas contunha de se sonar trefuèlh ? Lo vèrme dins la frucha se trufa del vèrme de tèrra. La veronica crenta los taures. Per Cap d’An, l’avesque demandèt una corona de vesc. La vidalba espèra lo calabrun. Se ditz pas : lo vin roge ; se ditz : lo vin. Aquela vinagreta te transformariá l’amargal en doceta ! Li agradava mai la virada dels cafès que la virada del cèrç !

Plantolièr Roch

(°) Aquesta frasa es font de polemica entre los exegètes de l’òbra del poèta : quand escriu trufas parla de las patanas o de la tuber melanosporum ? De mai, cap de persona, levat benlèu l’autor – e encara – a jamai pogut metre en evidéncia lo petarrufatge de las trufas, que siaguen tartifles o negras !