Saludam amb fòrça respècte l’iniciativa dels pòbles indigènas d’America que semblan uèi quilhats contra la decision d’impausar l’anglés coma sola lenga oficiala dels Estats Units. Son en resisténcia pr’amor que sabon que la lenga es pas solament un esplech de comunicacion mas la clau de lor dignitat, de lor identitat e de lor avenir collectiu.
Lor messatge nos pertòca plan. Nosautres, occitans, coneissèm tanben lo conflicte lingüistic. Nòstres aujòls patiguèron de puniments, de castigs e d’umiliacions insuportablas, mai que mai dins las escòlas, per los far calar e, sustot, per los forçar de non transmetre pas a lors enfants la lenga del país. Aquela violéncia d’estat aviá una sola tòca: nos despossedir de çò que fa de nosautres un pòble. Aquela violéncia d’estat es pas estada eradicada.
Es arribat lo temps de ramentar que la dignitat d’aqueles aujòls passa per nòstra fòrça de contunhar. Sembla que l’estat responsable de tota aquela violéncia a pas cap d’intencion de demandar perdon a las victimas; al contrari, se vanta del supremacisme de la lenga unica. Mas los occitans —que siam occitanofòns o descendents d’occitanofòns— avèm de velhar per la remembrança d’aqueles faches e de luchar per rectificar e revirar la situacion per tal de quitar d’èsser un pòble alienat, amudit, mespresat e umiliat. Tant que los indians d’America refusan d’èsser reduches al silenci, nosautres occitans avèm pas drech de renonciar a çò que nos aparten.
Cada còp qu’emplegam l’occitan, que l’ensenham, que lo fasèm viure dins la musica, dins los mèdias o dins la vida vidanta, fasèm un acte de resisténcia. E, encara mai qu’aquò, restablissèm la dignitat de nòstres aujòls e dobrissèm un avenir digne a nòstres enfants.
La lucha dels pòbles indigènas nos ramenta que la diversitat lingüistica es pas un obstacle mas una riquesa universala que nos umaniza encara mai. La justícia lingüistica es inseparabla de la justícia sociala. Cap de poder, ni als Estats Units, ni en Occitània, ni endacòm mai, a pas lo drech moral d’escafar las paraulas del país e de la memòria.
Toujours très intéressant à lire. Bravo et merci.