Novèlas causidas

Luigi Pirandello (Agrigente 1867 – Roma 1936) es un autor italian, poèta, romancièr. Es subretot conegut per son teatre (Sièis personatges en quista d’autor) mas tanben coma novelista. Son libre Novelle per un anno ten una plaça centrala dins son òbra. Faguèt l’escomesa d’escriure gaireben un conte per cada jorn de l’annada.

Aquelas novèlas dison la realitat de la societat siciliana de son epòca : una societat en buta a de dificultats grandas mas ont l’escriveire fa sovent puntejar un trait umoristic. I trobam una part indirèctament autobiografica amb de racontes inspirats de las malparadas de sa quita vida (foguèt de longa acarat a la malautiá mentala de sa femna e l’entrepresa familiala d’expleitacion de sofre faguèt quincanèla). Mas i a tanben de retraits pastats d’umanitat que tòcan a l’universalitat.

Las descripcions son d’una precision remirabla e l’escritura d’una finesa bèla.

Aquí un ramelet de contes causits qu’ensaja de balhar una idèa d’aquela votz enfachinanta.

RISES

Saquejat per la femna d’una bassacada rabiosa pel braç, aquela nuèit tanben lo paure Sénher Anselmo sortiguèt del sòmi.

• Te rises !

Atupit, lo nas encara embarrassat de la sòm e un pauc fiuladís pel lagui del tressaut, s’empassèt l’escupit. Se gratussèt un pitre pelut, puèi diguèt malgraciós :

• .. mon Dieu... aquesta nuèit tanben ?
• Cada nuèit ! Cada nuèit ! bramèt la femna, blanca de despièit.

Lo sénher Anselmo se soslevèt sus un coide tot contunhant a se gratussar amb l’autra man. Demandèt un pauc despacientat  :

• Ne siás segura ? Farai qualque musica benlèu amb las pòtas per la dolor d’estomac e te sembla que risi.
• Non, rises, rises, rises, afortiguèt aquesta tres còps. Vòls ausir cossí ? Atal.

E imitèt lo cacalàs long, gargolhant que l’òme fasiá dins la sòm cada nuèit.

Miquèl PEDUSSAUD

Nascut en 1947. Enfança e adolescéncia dins la banlèga tolosana. Breçat per la lenga occitana de la menina pairala fins a 16 ans. Après una vida professionala essencialament a Las Pòstas, retorn a l’occitan al sarrar de la retirada.

Mesa a nivèl amb los corses de l’IEO 31, puèi Ensenhament a distància a l’Universitat de Montpelhièr (master 2 Lengas Literaturas e Civilizacions Estrangièras e Regionalas amb un memòri Edicion critica de la correspondéncia Joan Bodon – Robèrt Lafont depausat al CIRDÒC).

Corses d’italian.

2015 : Premi Josèp Roumanille (Concors “Escriure en lenga d’òc”, publicat dins “L’Almanac Leis Amics de Mesclum” en 2016). Après la publicacion d’un recuèlh en occitan (Brigalhs a las Edicions de l’I.E.O. Lengadòc), l’ocupacion màger ven la traduccion.

En 2020, parucion de Marcovaldo d’Italo Calvino en occitan, edicion Edite-moi!